Biyopsi, vücudunuzdaki şüpheli bölgeden mikroskop altında incelenmek üzere doku örneği alma işlemidir. Bu yöntem, görüntüleme teknikleri veya laboratuvar testleriyle görülemeyen, hücresel düzeydeki değişiklikleri tespit etmek için kullanılır. Çünkü bazı hastalıklar, doku yapısındaki en küçük bozukluklarla ortaya çıkar ve kesin teşhis ancak patolojik incelemeyle konulabilir.
İşlem genellikle lokal anestezi altında yapılır. İnce iğne veya endoskopik bir yöntemle doğrudan hedef bölgeden küçük bir doku parçası alınır. Bu işlemin minimal invaziv (yani çok az müdahale gerektiren) olması sayesinde hem hastanın konforu korunur hem de örneğin alındığı bölgedeki iyileşme süreci daha hızlı olur. Böylece ameliyata gerek kalmadan, sadece tanıya yönelik bilgiye ulaşmak mümkün olur.
Alınan doku örneği, patoloji laboratuvarında özel boyama ve ince kesit hazırlama aşamalarından geçer. Bu sayede hücre tipi, doku düzeni ve hastalığın evresi hakkında detaylı bilgiler elde edilir. Bu değerlendirme, uygulanacak tedavi stratejisinin belirlenmesinde kilit rol oynar. Kanser gibi bazı durumlarda doğru ilaç ve cerrahi planı, ancak bu kesin tanıya dayanarak hazırlanabilir.
Bu yöntem birçok farklı hastalığın teşhisi aşamasında kullanılır. Örneğin tiroid biyopsi yöntemi ile tiroid büyümesinin ne oranda olduğu tespit edilebilir. Bunun yanında prostat, meme lezyon ya da toraks gibi çeşitli hastalıkların teşhis ve tedavisi aşamasında da yine bu yöntemden yararlanılır. Peruktan nefrostomi gibi hastalıklarda da kullanılan bir yöntemdir. İğne biyopsisi çeşitleri de bulunur.
Akciğerde bulunan çeşitli kitlelerin tespit edilebilmesi amacı ile kullanılan bu yöntem mikroskop yardımı ile dokunun ve hücrelerin incelenmesi esasına dayanır. İlgili dokuların bir kısmı kesilip alınarak incelenir ve hastalığın ne kadar ilerlediği hakkında fikir edinilir. Biyopsi yöntemi bu nedenle önemli avantajlar sağlar.
Benzer şekilde böbrek dokularında bozulmaların ya da rahatsızlıkların tespiti aşamasında kullanılan diğer yöntem de budur. Aynı zamanda bu yöntemde idrarda kan veya protein olup olmadığının tespiti de mümkündür. Bu bozukluklar genetik olduğu gibi bazen böbrek nakli yapılması sonrası ortaya çıkan endikasyonlar nedeni ile de bu yönteme ihtiyaç duyulur.
Öncelikle bu işlemin yapılabilmesi için bir radyoloji uzmanı tarafından ilgili organın görüntülenmesi ve buna göre karar verilmesi gerekir. Yine biyopsi işlemi sırasında kanamalar meydana gelebilir. Bu nedenle hastaların operasyon öncesinde kan sulandırıcı ilaçlardan uzak durması gereklidir. Böylelikle aşırı kanama ortaya çıkmaz.
Ultrason görüntüleme teknikleri kullanılarak biyopsisi yapılacak olan alanın iğne açısı belirlenir. Hangi açı ile iğnenin gireceği tespit edildikten sonra hastaların biyopsi yapılacak alanları temizlenir. Sonrasında ise lokal anestezi uygulanır. İğnenin gireceği yere küçük bir kesik açılarak bu kesikten girilerek kullanılacak örnek alınır. Bu işlemler yapılırken aynı zamanda hastaların ultrason ile görüntülenmesi yapılarak daha sağlıklı bir işlem teşkil edilmiş olunur.
Patolojik koşullar altında incelenmek üzere meme yapısından alınan küçük örnek doku ile örnek incelemesi yapılır. Genellikle bu yöntem meme kanseri olup olmadığını ortaya koymak için şüphe duyulan bölgede yapılır. Böylelikle kesin bir teşhis koymak mümkündür. Günümüzde birçok hastalıklarda etkin olarak kullanılan bu yöntem aynı zamanda hastaların genel görünümlerinden belli olmayan bazı hastalıkların tespiti aşamasında da tercih edilir.
İğne yardımı ile yapılan bu yöntemde iğneden alınan doku parçası özel çözeltiye yerleştirilerek iğne yeniden meme içerisine yerleştirilmektedir. Böyle yapılarak kitlenin farklı bölgelerinden örnek alınması mümkün olur. Tüm parçalar çözelti içerisine alınarak tüm alanlardan örnek alınması ile laboratuvar aşamasında geçilir. Biyopsi aşamasında Patoloji laboratuvarından yapılan tetkiklerin birkaç gün içerisinde sonuç vermesi mümkün olur.
Bu yöntem birçok hastalığın tespit edilmesi aşamasında kullanılır. Bu organlardan birisi de karaciğer rahatsızlıklarıdır. Karaciğer ile ilgili çeşitli risklerin ortaya çıkarılması ya da karaciğer organında meydana gelen çeşitli kanser vakalarının tespiti aşamasında kullanılan bir yöntemdir. Günümüzde birçok insan tarafından tercih edilen bu yöntem doktorun tam teşhis koyabilmesine imkan tanır. Bu nedenlerden dolayı daha kesin sonuçlar almak isteyen doktorlar bu yöntemi tercih eder.
Gerek tekli iğne sistemi gerekse de ikili özel iğne kullanılarak hastaların bölgesinden örnekler alınır. Deriden karaciğere girilerek iğne ile örnek alınması esasına dayanılır. Yine hastalarda bu yöntem uygulanırken lokal anestezi uygulanarak hastanın ağrı hissetmemesi sağlanmış olur. Organın birden fazla yerinden alınan örnekler ile birlikte hastalığın daha iyi görüntülenmesi sağlanmış olunur. Ülkemizde birçok sağlık merkezinde uygulanan bir yöntemdir.
Tiroid bezi zamanla büyüme eğilimi taşıyan yapıdadır. Bu nedenle bu bezden zaman zaman örneklerin alınarak incelenmesi gerekir. Biyopsi yönteminde hastalara tiroid ince iğne yöntemi kullanılarak küçük dokuların alınması sağlanmış olunur. Hücreler enjeksiyon yöntemi ile alınarak laboratuvar koşullarında incelenir. Kesin sonuç vermesi açısından diğer yöntemlerden farklılıklar gösterir.
Hastaların tiroid rahatsızlıklarının tespiti aşamasında kullanılan bu yöntemde mutlaka yapılması gereken bazı testler bulunur. Örneğin tiroid ultrasonu uygulanmalıdır. Yine bu görüntüleme tekniğinin sonuçlarına bağlı olarak örnek alınımı yapılabilir. Tiroid bezi iltihabı durumundan şüphe duyuluyor ise bu durumda bazı kan testlerinin alınması da esastır. Tiroglobülin anti-TPO gibi çeşitli testler ile kan örnekleri alınarak teşhis konulabilir.
Tiroid bezinde ortaya çıkan çeşitli nodüllerin iyi huylu mu yokta kötü huylu mu olduğunu tespit için tercih edilir. Bu aşamada en sık kullanılan yöntem ise ince iğne aspirasyon biyopsisidir. Bunun dışında tiroid bezi ile ilgili farklı rahatsızlıkların tespiti aşamasında farklı yöntemler de kullanılabilir.
Tiroid bezi ile alakalı sonuç alınması için biyopsi yöntemi kullanılan yöntemdir. Bunun yanında hastalarda teşhis konulabilmesi amacı ile ultrason öncelikle uygulanır. Aynı zamanda hastalarda ilgili nodülün içerisinde belirli bir oranda sıvı ya da hücre alınması da mümkündür. Bu şekilde işlemler sonuçlandırılarak teşhis konulur. Eğer birden fazla nodül var ise bu durumda hastadan birden fazla örnek alınması gerekebilir.
Hastalarda bu operasyon sonrasında rahatsızlıkların ortaya çıkması muhtemeldir. Fakat bu durumlar genellikle geçici olur. Biyopsisi yapılarak hastaların teşhis konulması mümkündür. Bu aşamada bir miktar ağrı ortaya çıkabilir. Fakat bu ağrı anlık olup sonrasında geçer. Bazı hastalarda nadir olsa da hafif rahatsızlıklar da ortaya çıkabilir. Bu işlemlerin sonrasında hastalara gazlı bez uygulanması ya da steril bez ile 20 dakika kadar uygulama yapılması sağlanır. Biyopsi yöntemi bu aşamada tercih edilir.
Hastada iyi bir teşhis konulabilmesi için çeşitli rahatsızlıklar için de bu teknik kullanılır. Bazen kemik rahatsızlıklarının tespiti için de kullanılan bir yöntemdir. Kemiklerin içerisinde bulunan süngerimsi yapının incelenmesi sırasında bu yöntem kullanılır. Kemik iliği ile ilgili birçok rahatsızlıkların bu şekilde tespiti mümkündür. Biyopsi Kemik iliğinin normal şekilde kan hücresi üretip üretmediğinin tespiti için kullanılan yöntemdir.
Bu işlemde hastaların tamamen esnek yapıya sahip olan mide borusundan örnek alınması amaçlanır. Hem ağızdan yemek borusu tarafından hem de mide ya da bağırsak kısımlarından biyopsi yöntemi ile alınan örnekler incelenir. Optik yöntemler kullanılarak ve göz ile muayene edilerek sonuçlar hakkında yorum yapılabilir.
Uç kısmında küçük bir ışık kaynağı bulunan ve kamera takılan bu yapı ile ince bağırsak mide gibi organların incelenmesi yapılır. Bu aşamada ince ve esnek yapıya sahip olan bir tüp ilgili organlara nakledilerek sonuç alınır. Bu işlemlerin uzman doktorlar tarafından dikkatli bir şekilde yapılması ile birlikte mide ve bağırsak rahatsızlıklarının önüne geçilmesi biyopsi ile mümkündür.
Hastalık olduğu düşünülen çeşitli bölgelerde yer alan levizyonlu bölgelerin incelenmesi amacı ile deri örneklerinin alınması gerekir. Bu işlem yapılırken hastaya lokal anestezi uygulanarak hastanın derisinden kesitler alınır. Ortalama olarak üç ile beş cm boyutlarında alınan kesitler ile hastaların örnekleri patolojiye gönderilmek üzere hazır hale getirilmiş olunur.
Öncelikle bu hastalığın tespitlerinde kullanılan bir yöntem olan biyopsi için bazı durumlarda ultrason ile bir ön inceleme yapılması esastır. Aynı zamanda hastaların genel görünümlerinden tespit edilemeyen ve kesin tanı konulması gereken durumlarda kullanılan bir yöntemdir. Çeşitle deri hastalıklarının tam olarak teşhisinin konulması amacı ile birçok sağlık merkezinde kullanılan yöntemdir. Genellikle enjeksiyon yöntemleri ile örnek alınarak görüntüleme yapılır.
Hastalık olduğu düşünülen çeşitli alanlarda uygulanan bir yöntem olan cerrahi biyopsi yöntemi ile hastaların kesin tedavisi mümkün olur. Günümüzde birçok sağlık merkezinde dikkatli bir şekilde uygulanan bu yöntem basit rahatsızlıkların yanı sıra kanser gibi yayılma eğilimi yüksek olan hastalıkların tespiti aşamasında da kullanılmaktadır. Ülkemizde birçok sağlık merkezinde uygulanan laboratuvar yöntemidir.
Öncelikle hastaya bilgisayarlı tomografi ya da ultrason uygulanarak ön görüntüleme yapılır. Karar vermek için bu görüntüleme teknikleri önemlidir. Yine floroskopi gibi teknikler de kullanılabilir. Şüpheli alanda bulunan lezyonların ya da doku örneklerin alınması esnasında uygulanan bu yöntemler kapalı yöntemler olarak isimlendirilir. Doktor bu örnekleri laboratuvar testinden sonra yorumlayarak sonuç elde eder.
Evet, biyopsi öncesinde yapmanız gereken bazı hazırlıklar var. Bu adımlar, işlemin hem daha güvenli hem de daha konforlu geçmesini sağlamak için planlanır. Mesela, kanama riskini azaltmak adına, işlemden birkaç gün önce kan sulandırıcı ilaçlarınızı kesmeniz veya doktorunuzun kontrolünde doz ayarlaması yapmanız gerekebilir. Aynı şekilde, lokal anestezi ya da sedasyonun tam olarak etkili olabilmesi için belli bir süre aç kalmanız önemlidir; bu sayede mide içeriğinin solunum yolunuza kaçma riski en aza indirilir.
İşlem öncesinde yapılan laboratuvar testleri ve gerekirse görüntüleme tetkikleri, anestezi ve müdahale planının netleşmesine yardımcı olur. Ayrıca, alerji geçmişinizin ve varsa kronik hastalıklarınızın değerlendirilmesi, doğru ilaç seçimini ve acil bir durumda nasıl hareket edileceğini belirlemek için hayati bilgiler sunar. Tüm bu hazırlıklar, hem doku örneğinin alınacağı bölgedeki iyileşmeyi hızlandırır hem de olası komplikasyon risklerini düşürür. Üstelik, alınan patolojik inceleme sonuçlarının da çok daha güvenilir olmasını sağlar.
Biyopsi sonuçları genellikle doku örneği alındıktan sonra 5 ila 7 iş günü içinde çıkar. Bu süre, laboratuvarda örneğin özel bir sıvıya konulması (formalinle sabitlenmesi), çok ince dilimlere ayrılması ve standart boyama işlemlerinin tamamlanması için gereklidir. Unutmayın, patolojik incelemenin güvenilir olması için bu adımların çok titizlikle uygulanması şarttır.
Bazı durumlarda, alınan dokuda ek tanısal yöntemlere (örneğin özel immünhistokimya testleri veya moleküler testler) ihtiyaç duyulursa, analiz süresi 10 güne kadar uzayabilir. Laboratuvarın o anki yoğunluğu ve örneğin alındığı dokunun kendine özgü yapısı da raporun size ulaşma süresini etkileyen diğer faktörlerdir. Ancak acil vakalarda, sonuçlar öncelikli olarak işleme alınarak 48 saate kadar kısaltılabilir.
Biyopsi sonuçları, alınan doku örneğinin mikroskop altında incelenmesiyle elde edilen tüm verilerin bir araya getirildiği rapordur. Bu raporda, hücrelerin şekil ve diziliş özelliklerinden, özel boyama yöntemleriyle ortaya çıkan bulgulara kadar her şey değerlendirilir. Patolog, bu sayede örnekte normal doku yapısının korunup korunmadığını, iltihaplanma olup olmadığını ya da kötü huylu (kanserli) hücrelerin varlığını tespit eder ve size kesin tanınızı koyar.
Mikroskopik değerlendirme, hastalığın türünü ve hangi evrede olduğunu belirlememizi sağlar. Çünkü hücre çekirdeğinin büyüklüğü, hücre bölünmesi aktifliği ve doku düzenindeki bozulmalar, sizin için belirlenecek tedavi stratejisinin temelini oluşturur. Örneğin, iyi huylu bir lezyon (benign) sadece düzenli takip gerektirirken, kötü huylu hücrelerin tespiti ameliyat veya kemoterapi gibi ek tedavi yaklaşımlarının planlanmasını zorunlu kılar. Aynı şekilde, iltihaplanma veya enfeksiyon bulgusu varsa, uygun ilaç tedavisi ve takip protokolü belirlenmesinde bize yol gösterir.
Fiyat olarak bakıldığında ise fiyatların ortalama olarak makul seviyelerde olduğu ve hastaların kolay şekilde ödeyebileceği bilinen bir gerçektir. Bunun yanında kesin bir sonuç vermesi açısından hastalarda en son aşamada tercih edilen yöntemdir. Çeşitli mide rahatsızlıkları için bu tekniklerden yararlanılır. Aynı zamanda hastalarda bu yöntemin gerçekleştirilmesi aşamasında farklı biyopsi fiyatları da geçerli olur.
